Тема: Pieraklad niekatorych specyfycznych slovau

[Эрейнион Хэруэр›]

Спадар (бел.) = сударь (рус.), в польском это обращение тоже есть.
пан (бел.) = господин (рус.)
Согласись, Илнур, это не одно и тоже.

               

               

[Ilnur›]

Зварот Сэма да Фродо - можа і сапраўды "пан". Але тут яшчэ таксама трэба абмеркаваць.

Што датычыцца слова "спадар". Бярэм ізноўку Янку Станкевіча. У прыкладах, прыведзеных у яго слоўніку, сустракаецца: словы "служаць сваім спадаром" у Статуце Літоўскім 1588, пытаньне "Хто ёсьць спадар?" і нават зварот у пацерах "Божа Спадару". Такім чынам "спадар" - гэта ўсё ж не "сударь".

               

               

[Эрейнион Хэруэр›]

Простите за русский язык...
спадар этимологически восходит к Гаспадар=Государь (рус), аналогично и сударь есть сокращение от государь.
Илнур - этимология - великая вещь. Спадар и сударь - полный эквивалент.

               

               

[Ilnur›]

Этымалагічна - так. Па сэнсе - не зусім, што і паказваюць прыклады. Ніколі не чуў, каб да Айца Нябеснага зьвярталіся "сударь".

Тое, што словы маюць аднолькавае паходжаньне, ня значыць, што ў іх аднолькавае значэньне. Да прыкладу слова "gift" і ў ангельскай і нямецкай мове паходзіць ад слова "даваць", але ў ангельскай значыць "падарунак", а ў нямецкай - "атрута".  

               

               

[Morgul Angmarsky›]

Цалкам згодны з Iльнурам. "Спадар" i расейскае "сударь" - не ёсць адное ж слова. Але гэтае слова (маю на увазе "спадар") усё ж можна ужываць у перакладзе (напрыклад, зварот на Светлай Радзе - "шаноунае спадарства").

               

               

[Niechta›]

Слова "спадар" у Статуце ВКЛ ўжываецца выключна ў  сэнсе "гаспадар"! "Пан" жа - традыцыйна склаўшыся на Беларусі паважальны зварот. І "клясавае адценьне" ён не нясе з часу скасаваньня прыгоньніцка-паншчыннай сыстэмы. Дарэчы, "спадар" - значна больш ярка выражаны "гаспадар" - "хозяін". Прыгожа ж гучыць - "хозяін Фрода!"  І пан - такі ж палянізм, як і беларусізм. Ці можа, чэхі, украінцы ды інш. - палянізаваныя народы? Яшчэ раз падкрэсьлю - "пан" для беларускае мовы і для Беларусі больш традыцыйная і прывычная форма. Вось. Дзякуй за ўвагу.

               

               

[Эрейнион Хэруэр›]

Цитата из: Niechta on 15-01-2003, 13:01:43
Слова "спадар" у Статуце ВКЛ ўжываецца выключна ў  сэнсе "гаспадар"! "Пан" жа - традыцыйна склаўшыся на Беларусі паважальны зварот. І "клясавае адценьне" ён не нясе з часу скасаваньня прыгоньніцка-паншчыннай сыстэмы. Дарэчы, "спадар" - значна больш ярка выражаны "гаспадар" - "хозяін". Прыгожа ж гучыць - "хозяін Фрода!"  І пан - такі ж палянізм, як і беларусізм. Ці можа, чэхі, украінцы ды інш. - палянізаваныя народы? Яшчэ раз падкрэсьлю - "пан" для беларускае мовы і для Беларусі больш традыцыйная і прывычная форма. Вось. Дзякуй за ўвагу.


Падтрымліваю. Цакам падтрымліваю.

               

               

[Ilnur›]

Цитата из: Niechta on 15-01-2003, 13:01:43
 Дарэчы, "спадар" - значна больш ярка выражаны "гаспадар" - "хозяін". Прыгожа ж гучыць - "хозяін Фрода!"


Дык па-ангельску ён, здаецца, як раз master Frodo (у сэнсе, Сэм да яго так зьвяртаецца).

               

               

[Ilnur›]

Цитата из: Niechta on 15-01-2003, 13:01:43
Ці можа, чэхі, украінцы ды інш. - палянізаваныя народы?


Чэхі, у адрозьненьні ад беларусаў, такія ж заходнія славяне, як і палякі. Натуральна, і мова ў іх бліжэй да польскай. А Украіна, гэтаксама як і Беларусь, шмат часу знаходзілася пад уплывам Польшчы, таму - так, у пэўнай ступені палянізаваная.

Яшчэ, што датычыцца значэньня "гаспадар" - амаль усе ветлівыя звароты на ўсіх мовах сусьвету значаць менавіта гэтае. Іншая справа, што слова "пан" усё ж такі запазычанае, у адрозьненьні ад тутэйшага "спадар". Да таго ж, слова "пан", як мне падаецца, можна параўнаць хутчэй з "sir", чым з "mister". Нават пасьля скасаваньня прыгону яно, як я разумею, доўгі час выкарыстоўвалася выключна як зварот да шляхціча.

Што датычыцца традыцыйнасьці: я не зусім згодны з такою аргумэнтацыяй. Для заходней Беларусі наогул характэрная вялікая колькасьць палянізмаў, для ўсходней - русізмаў.

P.S. І тым ня меньш, вы мяне ўжо амаль пераканалі.

               

               

[Morgul Angmarsky›]

I да якога слова ты схiляешся на дадзены момант?

               

               

[Ilnur›]

Я - усё роўна да "спадара". Але гатовы прызнаць абодва варыянты правільнымі. Які зь іх калі ужываць - трэба абмяркоўваць для кожнага канкрэтнага выпадку. Бо адценьні сэнсу несумненна прысутнічаюць.

               

               

[Niechta›]

Гэтую спрэчку аб "панах" і "спадарах" можна вечна працягваць. І ніхто нікога не пераканае. Ва ўсіх процьма слушных доказаў. Але я за пана. "Спадар" мне здаецца нечым усё-ткі надуманым і за вушы прыцягнутым той "рамантычнай хваляй апазыцыі" пач.90-х. А пан - традыцыйна ды і ў нашым кантэксце больш падыходзіць. Як-ніяк між Фродам ды Сэмам ого-го якое "клясавае адценьне" ва ўзаемаадносінах.

               

               

[Ilnur›]

Цитата из: Niechta on 20-01-2003, 18:37:18
"Спадар" мне здаецца нечым усё-ткі надуманым і за вушы прыцягнутым той "рамантычнай хваляй апазыцыі" пач.90-х.


Ну, слоўнік Станкевіча складаўся ўсё ж у 40-я гады.

               

               

[Eldarion›]

Падобна на тое што гэтая тэма зробіцца асноўнай для праблемаў перакладу ўвогуле....

Трохі пытаньняў наконт націску:
 - імёны Beorn і Teoden

І яшчэ - хто-небудзь ведае, што такое "рушніца" (штосьці звязанае з сярэднявечнай вайсковай тэхнікай)  

               

               

[Valandil›]

Я ведаю. Это ручная пищаль, получившая распространение в XVI-XVII вв. В русской историографии утвердился термин "ручница".  

               

               

[Eldarion›]

Freawine, спасибо

А насчет ударения -
Beorn/Beorn?
Teoden/Teoden?

               

               

[Valandil›]

Theoden
Beorn

Оба этих слова являются древнеанглийскими, а в этом языке ударение всегда фиксировано на первом слоге.

P.S. Извини, я не сразу сообразил, что "нацiск" - это "ударение".  

               

               

[Ohthere›]

Цитата из: Freawine on 29-01-2003, 20:48:27
Theoden
Beorn

Оба этих слова являются древнеанглийскими, а в этом языке ударение всегда фиксировано на первом слоге.



Ты что такое говоришь? Не вводи народ в заблуждение!!! Это тебе не венгерский!

Граждане, в древнеанглийском ударение в основном фиксировано не на первом, а на корневом слоге. Почувствуйте разницу. В словах приставочных есть ударение как на приставку (bi-word, and-swarian), так и на корневой слог (for-gietan, be-settan.

 

P. S. Theoden и Beorn ударяются всё равно именно так, не пугайтесь


               

               

[Valandil›]

Мдя... Я пропустил слово "имена". В древнеанглийских именах ударение всегда падает на первый слог - потому как приставки не бывает...  

P.S. Эдриксон, спасибо!!!

               

               

[Eldarion›]

Freawine, Edricson - спасибо.
Итак,

 - вот эти сочетания "eo", "ae" - являются ли они дифтонгами?

Калі так, тады пытаньне менавіта паводле беларускае мовы:

 - ці магчыма перакладаць дыфтонгавыя гукі як "эо", г.зн "Тэодэн" і "Бэорн" (а не "Тэадэн" і "Бэарн")?